Mục lục
Lậu cầu là gì? đặc điểm của lậu cầu, các xét nghiệm và khả năng gây bệnh như thế nào? Nội dung được tư vấn bởi bác sĩ Phòng khám Phú Cường.
Lậu cầu là gì?
Lậu cầu khuẩn là một vi khuẩn song cầu Gram (-) (Neisseria gonorhoeae) có hình thái đặc biệt, cầu khuẩn dẹt hình hạt đậu có trục dài song song nhau, không di động, không tạo nha bào, phát triển thành đôi với mặt dẹt quay vào nhau.
Đặc điểm của lậu cầu.
- Hình hạt cà phê, sắp xếp thành từng cặp.
- Kích thước chiều dài 1,6 micromet, rộng 0,8 micromet trên kính hiển vi
- Bắt màu Gram (-) nằm trong bạch cầu đa nhân.
- Nuôi cấy trên môi trường thạch máu hoặc nước báng phát triển nhanh. Hiện nay thường nuôi cấy trên môi trường Thayer-Martin và làm kháng sinh đồ.
- Sức đề kháng yếu: ra khỏi cơ thể chỉ tồn tại một vài giờ.
- Lậu cầu không chịu được khô, do vậy khi lấy bệnh phẩm phải cấy ngay hoặc cho vào môi trường bảo quản.
- Vi khuẩn lậu ưa khí nhưng đòi hỏi áp suất CO2 5% khi nuôi cấy. Nhiệt độ thích hợp từ 35-37 độ C, PH 7,2-7,6.
Đặc điểm nuôi cấy của vi khuẩn lậu.
Môi trường nuôi cấy thích hợp là thạch Sôcôla hoặc loại tương tự, môi trường hiện nay đang sử dụng là Thayer-Martin. Kellogg và cộng sự đã phân lập được 4 chủng vi khuẩn lậu, trong đó có hai chủng gây bệnh cho người.
Các chủng này có cấu tạo bề mặt dạng lông được gọi là pili. Bản chất của pili như là các yếu tố độc tính của lậu cầu nhưng chưa được biết rõ, pili là cách mà lậu cầu bám vào bề mặt niêm mạc hoặc chống lại đại thực bào.
Chúng cũng gồm cả việc tạo ra vỏ trong in vitro, chống lại các kháng thể trong huyết thanh. Lậu cầu so với các vi khuẩn Gram âm khác thì chúng rất nhạy cảm với kháng sinh, tuy nhiên trong nhiều thập kỷ qua, vi khuẩn lâu đã trở nên kháng một số kháng sinh như sulfamides, penixillin, tetraxyclin, nhóm quinolon…
Xét nghiệm lậu cầu.
Nuôi cấy.
Phân lập lậu cầu bằng nuôi cấy là tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh. Đồng thời nuôi cấy lậu cầu cũng xác định được kháng sinh sử dụng cho điều trị. Môi trường hiện nay thường dùng là Thayer-Martin có chứa Vancomycin.
Tỷ lệ dương tính khi nuôi cấy lậu cầu trong môi trường chọn lọc hay không chọn lọc ở nam là khoảng 80-95% tuỳ theo vị trí lấy bệnh phẩm. Niệu đạo nam có tỷ lệ dương tính tới 100%, còn các nơi khác tỷ lệ thấp hơn: trực tràng, họng do lượng lậu cầu ở đó ít.
Bệnh lậu ở nữ khi nuôi cấy lậu cầu bệnh phẩm cổ tử cung trong môi trường chọn lọc cho kết quả dương tính 80-90%.
Các vị trí khác cho kết quả thấp hơn: niệu đạo, các tuyến, hậu môn, họng.
Nhuộm Gram.
Khi thấy song cầu Gram âm điển hình nằm trong hay sát bên bạch cầu đa nhân thì kết luận dương tính. Tuy nhiên, nếu chỉ thấy song cầu nằm ngoài bạch cầu hoặc hình thái song cầu không điển hình nằm trong bạch cầu đa nhân thì phải kiểm tra lại. Đối với bệnh nhân nam, nhuộm Gram dịch niệu đạo có thể đủ chẩn đoán bệnh lậu, nhưng đối với bệnh nhân nữ thì cần phải nuôi cấy.
PCR.
Polymerase Chain Reaction là kỹ thuật mới có độ đặc hiệu và độ nhạy cao.
Các câu hỏi thường gặp về lậu cầu.
Lậu cầu là gram âm hay gram dương?
Lậu cầu là song cầu khuẩn gram âm.
Lậu cầu có lây không?
Bệnh lây chủ yếu qua quan hệ tình dục, hoặc tiếp xúc với dịch mủ người bệnh.
Bị lậu cầu có chữa khỏi được không?
Nếu phát hiện sớm và điều trị ở giai đoạn cấp, thì rất dễ dàng. Tuy nhiên nếu để lâu bệnh chuyển sang mãn tính, rất khó điều trị.
Nếu bạn còn câu hỏi nào khác, xin vui lòng liên hệ Phòng Khám Phú Cường để được bác sĩ tư vấn.
