Mục lục
Đau bụng kinh là gì?
Đau bụng kinh (Dysmenorrhea, thống kinh) là thuật ngữ y học mô tả cho chứng co thắt (chuột rút) tử cung gây đau khi phụ nữ hành kinh. Có 2 loại đau: nguyên phát và thứ phát.
Đau bụng kinh nguyên phát.
Là kiểu đau phổ biến mà tái phái đơn thuần không phải do các bệnh khác. Đau thường bắt đầu từ 1 đến 2 ngày trước, hoặc khi chảy máu kinh nguyệt bắt đầu và cảm thấy ở vùng bụng dưới, lưng hoặc đùi.
Đau từ nhẹ đến nặng, thường kéo dài từ 12 đến 72 giờ, và kèm theo buồn nôn và nôn, mệt mỏi và thậm chí là tiêu chảy. Mức độ đau sẽ giảm hoặc hết hoàn toàn ở người phụ nữ mang thai và có con.
Đau bụng kinh thứ phát.
Là cơn đau sau một rối loạn trong cơ quan sinh sản của người phụ nữ, chẳng hạn như endometriosis, adenomyosis, u xơ tử cung, hoặc nhiễm trùng.
Đau từ đau bụng kinh thứ phát thường bắt đầu sớm hơn trong chu kỳ kinh nguyệt và kéo dài lâu hơn kiểu đau nguyên phát. Cơn đau thường không kèm theo buồn nôn, nôn mửa, mệt mỏi hoặc tiêu chảy.
Nguyên nhân đau bụng kinh.
Chuột rút kinh nguyệt là do co thắt (thắt chặt) trong tử cung (là một cơ) bởi một hóa chất gọi là prostaglandin. Tử cung, nơi một em bé lớn lên, co lại trong suốt chu kỳ kinh nguyệt của người phụ nữ.
Trong thời gian kinh nguyệt, tử cung co lại mạnh hơn. Nếu tử cung co bóp quá mạnh, nó ép vào mạch máu gần đó, cắt cung cấp oxy cho mô cơ của tử cung. Kết quả đau khi một phần của cơ ngắn mất nguồn cung cấp oxy.
Một số bệnh gây đau bụng kinh thứ phát.
Đau kinh nguyệt thứ phát là do một căn bệnh trong cơ quan sinh sản của người phụ nữ gây ra. Các tình trạng gây đau thứ phát bao gồm:
Endometriosis – Một tình trạng trong đó mô lót tử cung (nội mạc tử cung) được tìm thấy bên ngoài tử cung, còn gọi là bệnh lạc nội mạc tử cung.
Adenomyosis – Một tình trạng mà niêm mạc tử cung phát triển thành cơ tử cung (cổ tử cung).
Bệnh viêm vùng chậu – Một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn bắt đầu trong tử cung và lan sang các cơ quan sinh sản khác.
Hẹp môn cổ tử cung – Thu hẹp mở đầu tử cung.
Fibroids (khối u lành tính) – Tăng trưởng trên thành trong tử cung.
Các triệu chứng.
Đau ở bụng dưới;
Cảm giác áp lực ở bụng;
Đau ở hông, lưng dưới và phía trong đùi.
Khi nào cần gọi bác sĩ?
Nếu bạn bị thống kinh hoặc bất thường hoặc chuột rút kéo dài hơn 2 hoặc 3 ngày, hãy liên hệ với cơ sở y tế. Cả hai kiểu đau nguyên phát và thứ phát đều được điều trị, vì vậy điều quan trọng là phải được kiểm tra.
Đầu tiên, bạn sẽ được yêu cầu mô tả các triệu chứng và chu kỳ kinh nguyệt. Cơ sở y tế sẽ thực hiện khám nghiệm vùng chậu.
Trong khi kiểm tra, bác sĩ chèn một mỏ vịt (một dụng cụ cho phép bác sĩ lâm sàng nhìn thấy bên trong âm đạo) và kiểm tra âm đạo, cổ tử cung. Bác sĩ sẽ cảm thấy bất kỳ cục u hoặc thay đổi nào và lấy một mẫu nhỏ dịch âm đạo để xét nghiệm.
Nếu nghi ngờ đau bụng kinh thứ phát, cần thử nghiệm thêm. Nếu tìm thấy vấn đề y tế, bác sĩ sẽ thảo luận về phương pháp điều trị.
Nếu bạn sử dụng băng vệ sinh và phát triển các triệu chứng sau đây, hãy nhận trợ giúp y tế ngay lập tức:
- Sốt trên 38.5 độ C;
- Nôn mửa;
- Tiêu chảy;
- Chóng mặt, ngất xỉu, hoặc gần ngất xỉu;
- Phát ban trông giống như bị cháy nắng.
Đây là những triệu chứng của hội chứng sốc độc, một căn bệnh đe dọa tính mạng.
Điều trị giảm đau.
Thống kinh đôi khi có thể giải quyết được nếu phát hiện được rõ ràng nguyên nhân gây bệnh. Đó là những trường hợp thống kinh do tốn thương thực thể như do chít hẹp cơ học, lạc nội mạc tử cung, viêm cổ tử cung…
Nguyên tắc chung.
Trong đa số các trường hợp, nếu không phải là điều trị triệu chứng thì thường là điều trị phòng dựa vào những yếu tô sinh lý bệnh học của thống kinh cơ năng.
Đối với lạc nội mạc tử cung, chủ yếu điều trị bằng các phương pháp nội khoa, đôi khi bằng ngoại khoa.
Đối với phụ nữ trẻ, điều trị càng bảo tồn được nhiều càng tốt bấy nhiêu.
Điều trị nội khoa, dùng các progestin tổng hợp, trong đó có norethisteron là một chất gây teo niêm mạc tử cung tốt nhất và kháng estrogen mạnh nhất.
Có thể dùng thuốc tránh thai, những viên thuốc có chứa trội progestin và ít estrogen. Cuộc điều trị kéo dài từ 6 tháng đến 1 năm.
Can thiệp bằng phẫu thuật gồm nạo vét, bóc tách hoặc cắt bỏ những lạc nội mạc tử cung tuỳ từng hoàn cảnh chung cho phép.
Các tổn thương thực thể khác cũng đều phải can thiệp. Thí dụ chít lỗ cổ tử cung thì phải nong nhiều lần, polip xơ phải cắt, tử cung đổ sau nhiều quá có khi phải treo ra phía trước v.v…
Điều trị thống kinh cơ năng.
Điều trị thống kinh cơ năng rất rộng rãi và phong phú do tính chất đa dạng của nguyên nhân bệnh, đi từ các thuốc giảm đau đến phẫu thuật.
Những thuốc giảm đau ở đây có thể chia làm hai nhóm:
- Nhóm gây mơ màng, gây ngủ: morphin, codein, pethidin, palfium);
- Nhóm giảm đau hạ nhiệt: pyrazolon và các thế phẩm (acetanilin, phenacetin), acidsalicylic và các thế phẩm, quinolein.
Cơ chế tác dụng là lên ngoại vi nếu là các thuốc không gây ngủ, còn các thuốc gây ngủ thì tác dụng lên trung ương.
Phương pháp điều trị giảm đau nhằm hướng vào tâm lý. Ngoài ra tâm lý liệu pháp bao giờ cũng là cần thiết và thường đem lại kết quá tốt.
Điều trị hormon.
Đối với thống kinh cơ năng trong đa số trường hợp đem lại kết quả tốt, kể cả thống kinh nặng.
Cơ sở lý thuyết dựa trên những sự kiện sinh lý bệnh học đã biết, không có thống kinh trong những vòng kinh không phóng noãn, mặc dầu cơ chế sinh bệnh trên thực tế còn mang nhiều mâu thuẫn và có những điểm chưa biết rõ, chưa giải thích được.
Dùng progestin như trong điều trị lạc nội mạc tử cung nhằm ức chế phóng noãn, đem lại kết quả rất tốt. Tác dụng giảm đau hoặc hết đau của thuốc cũng tác động lên tâm lý người bệnh và củng cố kết quả điều trị.
Trong những trường hợp thống kinh quá nặng, dùng các thứ thuốc kết hợp không có hiệu quả thì có thể chỉ định phẫu thuật Cotte, cắt đám rối thần kinh trước xương cùng. Tuy nhiên phương pháp này không phải bao giờ cũng đem lại kết quả thoả mãn.
Tóm lại, nếu như điều trị thống kinh thứ phát do nguyên nhân cơ giới có những đường hướng rõ rệt bao nhiêu thì điều trị thống kinh cơ năng phức tạp, mơ hồ bấy nhiêu.
Tuy nhiên, có thể có một phác đổ điều trị chấp nhận được trong đa số trường hợp. Đó là điều trị hormon kết hợp với các thuốc giảm đau tác dụng trung ương hay ngoại vi, các thuốc liệt thần kinh, các thuốc thần kinh thực vật.
Tâm lý liệu pháp bao giờ cũng có ích như đối với tấc cả những bệnh phụ khoa cơ năng khác. Chỉ định điều trị phụ khoa tại chỗ như nong cổ tử cung, phẫu thuật, ngày nay đã bị hạn chế di rất nhiều.
Nếu bạn có câu hỏi nào khác, vui lòng liên hệ phòng khám Phú Cường để được bác sĩ tư vấn chi tiết.
Các câu hỏi thường gặp.
Đau bụng kinh có chữa được không?
Có nhiều cách điều trị, bạn nên đi khám để dựa vào tình trạng, nguyên nhân, các bác sĩ sẽ có chỉ định phù hợp.
Có phải đẻ xong sẽ hết đau bụng kinh?
Nhiều người truyền tai nhau như vậy, nhưng cũng không ít người sinh 2-3 con, nhưng vẫn đau bụng vào kì kinh.
Pingback: Hosting